TBMM Plan Bütçe Komisyonu... Numan Kurtulmuş: Anayasayla ilgili yapılacak müzakerelerin faydalı sonuçlar getireceği kanaatindeyim

Eren Cesur

(TBMM) - TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda TBMM’nin 2025 yılı bütçesiyle ilgili yaptığı sunumda yeni anayasa tartışmalarına değinerek, "Eğer partiler anlaşırsa yeni anayasa süreçlerinin devam etmesi mümkündür. Özellikle ilk 4 madde üzerinde tartışma yapılmaksızın anayasayla ilgili yapılacak müzakerelerin faydalı sonuçlar getireceği kanaatindeyim" dedi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Komisyon Başkanı AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş'un başkanlığında toplandı. TBMM, Kamu Denetçiliği Kurumu ve Sayıştay'ın bütçelerinin görüşüldüğü komisyon TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'un TBMM bütçesine ilişkin yaptığı sunumla başladı. Kurtulmuş'un ardından Sayıştay Başkanı Metin Yener ve Kamu Denetçiliği Kurumu adına da Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç sunum yaptı.

Meclis'in 28. Yasama Dönemindeki yurt içi ve uluslararası alandaki faaliyetlerine dair konuşan Kurtulmuş, yeni anayasa tartışmalarına ve Meclis'teki kavga görüntülerine ilişkin de açıklamalarda bulundu. Meclis'in bütçesine ilişkin bilgi veren Kurtulmuş'un açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

"Rakamların ve hesapların ötesinde, her bir vatandaşımızın hayatına dokunacak bir bütçeyi müzakere etmekteyiz. Bütçe, milletimizin geleceğini şekillendirecek bir sorumluluğun ifadesidir. Tüm görüşmelerimizde milletimize layık bir bütçeyi, daha adil, müreffeh ve istikrarlı bir Türkiye için değerlendireceğiz. Meclisimizin etkinliğini artıracak çalışmaları, uluslararası arenada milletimizin haklı taleplerini savunacak güçlü bir diplomasiyle yürütüyoruz. Milletvekili arkadaşlarımla birlikte başta NATO Parlamento Başkanları Zirvesi ve Parlamentolar Arası Birlik Genel Kurulu gibi üst düzey toplantılarda ülkemizi temsil ederek, küresel sistemde reform taleplerimizi, insanların yaratılışta eşitliği ve ülkelerin egemenlikte eşitliği mücadelemizdeki hassasiyetimizi dile getirdik.

"İlk 4 madde üzerinde tartışma yapılmaksızın anayasayla ilgili yapılacak müzakerelerin faydalı sonuçlar getireceği kanaatindeyim"

Bir önceki yıl yaptığımız çalışmalarda parlamentoda grubu bulunan ya da grubu bulunmasa da parlamentoda temsil edilen bütün partilerle yeni anayasanın genel çerçevesiyle ilgili ilk temasımızı gerçekleştirdik. Bu süreçte eleştirilerini dile getirmiş olmalarına rağmen hiçbir parti anayasa görüşmelerine kapılarını kapatmamıştır Bir asrı geride bırakan tecrübesiyle TBMM, milletin menfaatlerine uygun, yeni bir anayasa ihtiyacını her daim gündemine alabilir. TBMM, anayasa yapma yetkisine de kudretine de sahiptir. Eğer partiler anlaşırsa yeni anayasa süreçlerinin devam etmesi mümkündür. Özellikle ilk 4 madde üzerinde tartışma yapılmaksızın anayasayla ilgili yapılacak müzakerelerin faydalı sonuçlar getireceği kanaatindeyim. Bu anayasa tartışmalarının sadece Meclis çatısı altında değil; sivil toplum, üniversiteler ve diğer toplumsal kesimlerin de sözlerinin dinlenebileceği bir platforma taşınmasının Türkiye'de normalleşme sürecine katkı sağlayacağını, normalleşme süreci güçlendiğinde de başta anayasa olmak üzere çok taraflı olarak karar verilmesi gereken konularda da adımlar atılabileceğini görüyoruz. Anayasa sürecinde attığımız adımlar, milletimizin tüm kesimlerinin hak ve özgürlüklerine sahip çıkan, tüm tarafları eşit gören bir yaklaşımla ele alınmalı ve umut ediyorum ki buradan da bir sonuç çıkarılmalı.

Tasarruf tedbirleri...

Tasarruf tedbirleri, sadece ekonomik şartların bir gereği değil, aynı zamanda kamusal kaynakların adil, verimli ve sürdürülebilir kullanımına olan inancımızın bir tezahürüdür. TBMM olarak, bütçemizi milletimizin ortak refahına ve geleceğine katkı sağlayacak şekilde kullanımına hassasiyetiyle dikkat ediyoruz. Meclisi'mizde dijital ve yeşil parlamento çalışmalarını ele alıyoruz. Tasarruf ilkesi, Meclisimizin yürüttüğü faaliyetlerin etkinliğini korurken, kaynaklarımızı en doğru alanlara yönlendirmeyi zorunlu kılmaktadır. Bu anlayışla, kamu kaynaklarının adaletli ve hesap verebilir biçimde harcanması yönünde çalışıyoruz.

"Meclis'in kavga görüntülerinin sona erdirilmesi için bütün milletvekillerinin çaba sarf etmesinde fayda görüyorum"

Bildiğiniz gibi Türkiye Büyük Millet Meclisi, milletimiz namına yasama ve denetim yetkilerini kullanmakta, ayrıca parlamenter diplomasi alanında temsil faaliyetlerini yürütmektedir. Bu kapsamda 2025-2027 Dönemi Bütçe Teklifimizle ilgili değerlendirmelere geçmeden önce, Meclisimizin çalışmaları hakkında sizleri kısaca bilgilendirmek istiyorum. TBMM Başkanlığ'ına 28. Yasama Döneminde 2 Bin 642 kanun teklifi sunulmuştur. Genel Kurul'da 73, 2 bin 489 kanun teklifi ilgili komisyonlardadır. Yasama dönemi içinde 76 kanun kabul edilmiş, 62 TBMM kararı alınmıştır. TBMM bu kadar yoğun çalışmasına rağmen bir müzakere ortamı sağlanmış olmasına rağmen ne yazık ki Meclis'imizin çalışmaları kamuoyuna bazen bu kadar yoğun süre içerisinde kısa süre içerisinde ortaya konulan kaba ve yaralayıcı dil, yumruklaşma, karşılıklı kavga edilen çirkin görüntüler yüzünden TBMM'nin mehabetine gölge düşmektedir. Ümit ediyorum ki önümüzdeki dönemde kaba ve yaralayıcı dilin kullanılması ve Meclis'in kavga görüntülerinin sona erdirilmesi için bütün milletvekillerinin çaba sarf etmesinde fayda görüyorum.

"2024 yılı bütçesinin yüzde 90'ı harcanmıştır"

2023 Yılı Bütçemiz; 5 milyar 560 milyon 588 bin Türk Lirası olarak kanunlaşmış, yıl içinde yapılan aktarmalarla birlikte 5 Milyar 723 Milyon 865 Bin Türk Lirası olmuştur. 2023 yılında bu rakamın 5 milyar 702 milyon 359 bin 671 lira 54 kuruşu harcanmış olup yıl sonu bütçe gerçekleşmesi yüzde 99,6’dır. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 2023 yılı harcamalarının dış denetimi, Sayıştay Başkanlığınca görevlendirilen uzman denetçiler tarafından gerçekleştirilmiştir. Hazırlanan TBMM Başkanlığı 2023 Yılı Dış Denetim Raporu'nda harcama belgelerinin ve ekli belgelerin incelenmesi neticesinde, iş ve işlemlerin mevzuata uygun şekilde gerçekleştirildiğinden bahisle herhangi bir bulgu ve tenkitte bulunulmamıştır.

Bu yılki bütçemize baktığımızda, 2024 Yılı Bütçemiz; 9 milyar 536 milyon 586 bin Türk Lirası olarak kanunlaşmış, yapılan ödenek ekleme işlemiyle birlikte toplam ödenek 9 milyar 973 milyon 536 bin Türk lirası olmuştur. Bu ödeneğin, yaklaşık 9 milyar Türk lirası, yani yüzde 90’ı harcanmıştır. 2025 bütçe teklifimiz, 2024 yıl sonu harcama tahminleri dikkate alınarak hazırlanmıştır. 2025 Yılı Bütçe teklifimiz hazırlanırken; Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı İdari Teşkilatı 2023-2027 Dönemi Stratejik Planındaki amaç ve hedefler doğrultusunda gerçekleştirilecek faaliyet ve projeler maliyetlendirilerek ödenek teklifinde bulunulmuştur. 2025 Yılı Bütçe Teklifi, 17 milyar 817 milyon 190 bin Türk lirası olarak Plan ve Bütçe Komisyonuna sunulmuştur. 2025 yılı bütçe teklifinin; yüzde 95,4’ü cari giderlerden, yüzde 4,6’sı ise yatırım giderlerinden oluşmaktadır.

"2025 Yılı bütçe teklifi 17 milyar 817 milyon 190 bin Türk Lirası olarak öngörülmektedir"

Öte yandan, daha önceki yıllarda olduğu gibi bu yıl da TBMM bütçesinde, 6328 sayılı Kanun gereğince, TBMM’ye bağlı olan Kamu Denetçiliği Kurumuna Hazine yardımı olarak 340 milyon 328 bin Türk lirası pay ayrılmıştır. Bu tutar, toplam bütçemizin yüzde 1,9’unu oluşturmaktadır. Ayrıca, 6112 sayılı Kanun’un Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun gelirleri arasında yer verdiği 'Gerektiğinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı bütçesinden alınacak Hazine yardımı' kapsamında, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’na Hazine yardımı olarak 530 milyon 536 bin Türk lirası pay ayrılmıştır. Bu tutar toplam bütçemizin yüzde 2,98’ini oluşturmaktadır. 2025 Yılı Bütçe Teklifimiz, 2024 Yılı Başlangıç Ödeneği olan 9 milyar 536 milyon 586 bin Türk lirasına göre yüzde 86,8; yıl sonu harcama tahmini olan 11 Milyar 208 Milyon 369 bin Türk lirasına göre yüzde 58,9 oranında artarak 17 milyar 817 milyon 190 bin Türk lirası olmuştur.

2024 ve 2025 yılları arasındaki artış özetle: Personel ve sosyal güvenlik giderlerindeki artışlar; elektrik, akaryakıt, doğal gaz, su, taşıt kiralama vb. giderlerdeki beklenen fiyat artışları; sağlık hizmetlerindeki fiyat artışları; uluslararası kuruluşlara üyelik aidatlarının artışı; Florya Atatürk Florya Sosyal Tesislerimizde yapılacak düzenlemeler, hizmet binalarımızın büyük bakım ve onarım faaliyetleri ile KDK ve RTÜK’e yapılan Hazine yardımlarındaki artıştan kaynaklanmaktadır.

TBMM Başkanlığı 2025-2027 Dönemi Bütçe Teklifi; 2025 Yılı için 17 milyar 817 milyon 190 bin Türk Lirası, 2026 Yılı için 22 milyar 335 milyon 381 bin Türk Lirası, 2027 Yılı için de 24 milyar 334 milyon 635 bin Türk Lirası olarak öngörülmektedir."

Kurtulmuş'un ardından söz alan Sayıştay Başkanı Metin Yener, 2023 Denetim Programı kapsamında denetlenen kurumları ve denetim raporlarının ilgili bakanlıklara iletildiğini söyledi. Yener ayrıca, 2025 Yılı Bütçe Teklifi’nde istenilen toplam ödenek tutarının 3 milyar 259 milyon 505 bin lira olduğunu, bu tutarın yüzde 71,6'sı personel giderlerinden, yüzde 7,9'u SGK devlet primi giderlerinden, yüzde 8,7'si mal ve hizmet alımı giderlerinden, yüzde 1,4'ü cari transferlerden, yüzde 10,4'ü sermaye giderlerinden oluştuğunu belirtti.

Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç da 2023 yılı bütçe ödeneğinin 160 milyon 225 bin 160 TL olduğunu, bunun yüzde 98'ini gerçekleştirdiklerini açıkladı. 2024 yılı bütçesinin ise 232 milyon 981 bin 600 TL olduğunu belirten Malkoç 2025 yılı bütçe teklifinin 340 milyon 972 bin TL olduğunu ifade etti. Malkoç ayrıca Sayıştay denetimlerinin sorunsuz olarak geçtiğine dikkat çekti.